مخلوط كردن ، انتقال و حمل بتن باید بدقت و هماهنگ با عملیات بتن ریزی و پرداخت انجام شود ، بتن را باید به سرعتی مستقر نمود كه بتن پخش كرد ، اضافه ها را برداشت ، یكپارچه نمود و به حالت شناور به حركت در آورد . بتن را باید تا حد ممكن و بطور مستقر در نزدیكی محل نهایی ریخت. در حالت ساخت قالب یك تخته ، باید از یك گوشه و در امتداد پیرامون قطعه ، بتن ریزی را آغاز نمود و پر بار، مقابل بار بتن قبلی ، ریخته شود . بتن را نباید به شكل توده های مجزا ریخت و سپس هموار نمود و نیز نباید پربار یك توده بزرگ را یكجا ریخت و سپس آنرا به صورت حركت افقی به نقطه مورد نظر و نهایی منتقل نمود.
یكپارچه سازی
در برخی ساختمان سازی ها ، بتن را درون فرم یا قالب می ریزد و سپس آنرا یكپارچه می كند. با یكپارچه سازی ،بتن تازه به شكل و فرم قالب در می آید و اطراف آنرا مسلح می كنند و بسته ها سنگی ، اشكال نشانه عسلی و فضا های هوایی محبوس
را حذف و ترمیم می كنند. بخشی از هوای محبوس ، عمدی است و نباید حد قابل توجهی از آن از بین برود . ارتغاش دادن، روش بسیار متداول برای یك كاسه كردن بتن است و به دو صورت از داخل یا از خارج انجام می شود. بتن هنگام ارتعاش ، اصطكاك داخلیش در بین ذرات شن و ماسه و به طور موقتی از بین می رود و به شكل مایع عمل می نماید ودر اثر نیروی گرانیش در داخل قالب مس نشینند و هوای محبوس درون فضای خالی به راحتی به سطح بتن بالا می آید. اصطكاك داخلی به محض توفقف ارتعاش مجددا بر قرارمی گردد.
پرداخت
بتنی كه در برابر چشم قرار خواهد گرفت باید به چندین شكل پرداخت شود از جمله بتن یك تخته كه در ساخت جاده ،بزرگراه یا حیاط مسطح كنار حانه بكار می رود.
انواع پرداخت با رنگها و بافتهای ممتنوع دیده می شود از جمله شن و ماسه برجسته و بیرون از بتن و یا سطوح منقوش دربعضی از سطوح فقط همواره سازی انجا م
می شود، پستی و بلندیها را می گیرد و در بعضی از موارد دیگر عمل جارو كردن ، قوطه دادن یا بیلچه زدن به طرز خاصی انجام می شود. هموار كردن در عملیات تهیه بتن یك تخته یعنی برش دادن قسمتهای اضافی بتن تا سطح بتن به گیرش معینی برسد با یك حركت اره ای در امتداد و لبه بتن بطورمستقیم حركت می كنند و پر بار مسافت كمی به جلو می روند. نقاط پست و بلند از بین می رود و بلافاضله بعد از این عمل ، ذرات دانه درشت شن و ماسه كار گذاشته می شود. مثل این است كه لبه تخته بتن را در یك امتدا و مستقیم و از طول بكشند. درزهای نامشهود و اتفاقی را باید بهم پیوند داد تا محو شوند. با شیار كن دستی یا با فروبردن قطعات پلاستیكی ، چوپی ، فلزی ، فاصله های مفصل را بهم متراكم می كنند یا ماده اتصال را به بتن در حالتی كه هنوز سفت نشد. اضافه می نمایند. مفصل های دندانه اره ای وقتی است كه بتن به حد كافی سفت شده یا به حد كافی قوی است تا از بازشدگی جلوگیری می كند. بعد از مفصل بندی بتن ، باید با استفاده از ابزار چوپی یا فلزی عمل غوطه دادن را انجام داد یا از ماشین پرداخت استفاده . نمود . این ماشین تیغه هایی برای غوطه دادن دارد. در نتیجه ذرات شن و ماسه به زیر سطح بتن اضافه می شود. و عیب و ایرادهای جزئی، فضاهای خالی و نقاط قلمبه شده را از بین می رود و تمام سطوح ملاط آماده عملیات بعدی پرداخت می گردد. در صورت تمایل به ایجاد یك سطح هموار ، سخت و مزاكه ، بعد از عوطه دادن باید با بیلچه فولادی ، بیلچه زنی كرد. بیلچه زنی تنها بعد از انجام پرداخت كافی نیست . یك سطح ضد لغزش باید به صورت جارویی كردن پرداخت شود. پیش از آنكه بتن كاملا سفت شده باشد اما بقدر كافی هم باید سفت باشد تا آثار و رد جاروب باقی بماند.
اصول بتن = افزودنی های شیمیائی
افزودنی های شیمائی از جمله تركیبات داخل بتن غیر از سیمان پرتلند، آب و شن ماسه هستند كه بعد از محل مخلوط كردن این مواد یا در حین این عمل ، به مخلوط اضافه می شوند اصولا منظور از استفاده از این افزودنی های این است كه هزینه ساخت بتن كم شود، كیفیت سنتی بتن بهتر شود، كیفیت بتن موقع مخلوط كردن، حمل و نقل، بتن ریزی و نرمیم بهتر شود و بر برخی حوادث اضطراری حین عملیات بتن ریزی غلبه گردد.موفقیت در اضافه كردن مواد افزودنی مستلزم كاربرد روش های مناسب و درست در مجموعه عملیات بتن ریزی است. اكثرا مواد افزودنی به فرم مایع آماده به كار است و در محل كارگاه یا در محل ریختن بتن، به بتن اضافه می شوند. برخی مواد افزودنی مثل رنگدانه ها، مواد گرانقیمت و مواد كمكی برای پمپاژ فقط به مقدار بسیار بسیار كم معمولا به صورت دستی و با ظروف سنجش شده بكار می روند. میزان تاثیر یك ماده افزودنی به چندین فاكتور بستگی دارد از جمله : نوع و مقدار سیمان، تركیب آب، مدت زمان مخلوط كردن ، سفت وشل بودن بتن و دمای بتنودمای هواوافزودنی رسید/برای این كاربایدازانواع سیمان استفاده كرد یا درجه شن وماسه را تعییر داد.
5 نوع كاربرد
افزودنی ها را بر اساس نوع كاربرد تقسیم می كنند. 5 طبقه مواد افزودنی شیمیایی مشخص شده است: محبوس كننده هوا، كاهش دهنده آب ، تاخیر دهنده ، شتاب دهنده، مواد شكل دهندن ( فوق شكل دهنده ها ) بقیه مواد افزودنی در طبقه خاصی جای می گیرند و كارهای خاصی انجام می دهند: جلوگیری از خوردگی، كاهش چروكیدگی، كاهش فعل و انفعال قلیا ـ سلیكا ، تقویت كاربری ، پیوند شیمیایی، ضد رطوبت ور نگ دادن ، مواد افزودنی محبوس كنند. هوا كه بطورعمدی برای قرار دادن حباب هوا در داخل بتن استفاده می شوند، در بحث « بتن دارای هوا محبوس » به طور كامل بررسی گردیده اند. مواد افزودنی كاهش دهنده آب معمولا حدوده تا 10 درصد از تركیب آب بتن را كم می كنند. این نوع بتن به آب كمتری نیاز دار تا به حد سفتی لازم برسد. نسبت آب و سیمان در این بتن كمتر است. در نتیجه استقامت بتن بدون اضافه كردن بتن، بالاتر می رود. پیشرفت های جدید در تكنولوژی اضافه كردن مواد افزودنی موجب گردیده ، طیف متوسطی از كاهش دهنده های آب تهیه گردد- این مواد حدود 8 درصد از آب بتن را كم می كنند و در دماهای مختلف استقامت و دوام بیشتری دارند. مواد كاهش دهنده آب در طیف متوسط، نسبت به انواع استاندارد ، تنظیم زمانی دقیقتری دارند.
مواد افزودنی تاثیر دهنده كه سفت شدن بتن را كندتر می سازد، برای مقابله با اثر تشدیدی آب و هوای داغ بر سفت شدن بتن استفاده می شوند. دمای زیاد موجب افزایش سرعت سفت شدن بتن می شود، در نتیجه كار پرداخت بتن دشوار می گردد. مواد تاخیر دهنده موجب سهولت عملیات استقرار بتن می شوند و سفتی اولیه بتن را به تاخیر می اندازند. اكثر آنها عمل كاهش دادن آب را نیز انجام می دهند و ممكن است هوا را نیز در بتن محبوس كنند. مواد افزودنی شتاب دهنده، سرعت افزایش استحكام اولیه بتن محبوس كنند. مواد افزودنی شتاب دهنده، سرعت افزایش استحكام اولیه بتن را بالا می برند و از زمان لازم برای ترمیم و حفاظت از بتن می كاهند و عملیات پرداخت را سرعت می بخشند. مواد افزودنی شتاب دهنده از لحاظ اصلاح خصوصیات بتن از آب و هوای سرد، اهمیت خاصی دارند. سوپر شكل دهنده ها نیز در حد زیاد كاهش دهنده آب و شكل دهنده بتن هستند ( HRW R ) و 12 تا 30 درجه آب از داخل بتن كم می كنند . و بهنسبت نوع ماده و مقدار مصرف فرق می كند ودر نتیجه كار ایی بتن به سرعت از دست می رود و در سفتی بتن تاثیر می گذارد. این مواد معمولا در محل استفاده بتن، به بتن اضافه می شوند ، مواد افزودنی ضد خوردگی،در گرد. خاص خود قرار دارند. و برای كند كردن خوردگی فلز درون بتن بكار می روند.
مواد ضد خوردگی یك استراژی دفاعی برای ساختار های بتنی است از جمله در امكانات دریائی ، پل ، بزرگراه و محل توقف اتومبیل ها كه با كلراید غلظت بالا مواجه هستند. سایر مواد افزودنی خاص عبارتند از : مواد كاهش دهنده چروك و مواد ضد فعل و انفعال قلیا با سلیكا....... مواد كاهش دهنده چرو كیدگی برای كنترل خشك شدن و به حداقل رساندن تشكیل ترك و ارز استفاده می شوند ولی مواد ضد ASR برای كنترل مسایل پایدار مربوط به فعل و انفعال قلیا ، سلیكا بكار می روند.
اصول بتن = شن و ماسه
مواد شن و ماسه ، مواد دانه ای و بی حركتی هستند از جمله ماسه ، گراویه یا سنگ خرد شده كه در كنار آب و سیمان پرتلند، از تركیبات اساسی بتن محسوب می شوند . برای تهیه یك تركیب خوب از بتن باید شن ماسه، تمیز ، سفت، خوی و عادی از مواد شیمیایی جذبی یا خاك رس و سایر ذرات ریز كه موجب خرابی بتن می شوند، باشد. مواد شن و ماسه 60 تا 75 درصد مجموع حجم بتن را تشكیل می دهند و به دو نوع دانه درشت و دانه ریز تقسیم می گردند. مواد شن و ماسه دانه ریز معمولا شامل شن طبیعی یا خرده سنگ هستند به صورتی از سرند 5/9 تا 5/37 میلیمترقطر دارند. اكثر مواد شن و ماسه درشت دانه از نوع گراویه است كه در بین بتن همراه با خرده سنگ بخش اعظم باقیمانده را می سازند ، گراویه و ماسه طبیعی معمولا با كندن زمین چك چاله، رودخانه، دریاچه یا بشر دریا تهیه می شوند. مواد خرد شده از شكستن و خرد كردن سنگ، و قلوه سنگ یا گراویه سایز بزرگ تهیه می شوند. بتن كهنه یك منبع برای تهیه مواد شن و ماسه است و در زیر پایه ها گرانولی به طرز رضایت بخشی بكار رفته است هم چنین در سیمان كاری روی خاك و در بتن جدید كاربرد دارد. تهیه مواد شن و ماسه شامل خرد كردن ، سرند كردن و شستن تا حد درجه و تمیزی معین است. در صورت لزوم ، برای ارتقا درجه كیفی شن و ماسه می توان از روش های جدا سازی با وسیله سنگین یا حركت دادن استفاده كرد. بعد از این فرایند، مواد حاصل را به نحوی انبار می كنند تا تفكیك و كوچك شدن به حداقل برسد و آلوده نشوند، خصوصیات سفت شدن بتن و مخلوط شدگی در بتن تازه تا حد زیاد به نوع شن ماسه بستگی دارد و در نسبت اختلاط و صرفه جویی اقتصادی موثر می باشد: در نتیجه انتخاب نوع شن و ماسه دیده شود ولی خصوصیات شن و ماسه موقع انتخاب آن باید مواردی به شرح زیر باشند:
درجه بندی . دوام . شكل ذره و بافت سطح آن . مقاومت در برابر سایش و لغزندگی . وزن بر واحد و میزان تخاخل وجذب رطوبت و رطوبت سطحی آن .
درجه بندی یعنی تعیین میزان توزیع اندازه ذرات شن و ماسه . حدود درجه بندی و حداكثر اندازه ذرات شن و ماسه مشخص است زیرا بر میزان كاربرد شن و ماسه و نیز میزان كاربرد سیمان و آب لازم تاثیر دارند و بر كار آیی، قابلیت پمپاژ و دوام بتن موثرند. بطوركلی، اگر نسبت آب به سیمان درست تعیین گردد، درجه بندی درطیفی وسیع كاربرد پیدا خواهد كرد بدون اینكه بر استحكام بتن تاثیری داشته باشد، وقتی درجه شكاف در شن و ماسه معین گردد، برخی اندازه های این ذرات حذف می شوند و برای دستیابی به یك بافت یكبار چه و واحد بتن به صورتیكه ذرات شن ماسه دیده شوند، از مواد شن و ماسه اضافه ای استفاده می شوند تا بافت بتن یكنواخت شود. جهت اجتناب از فاصله افتادن بین ذرات، نسبت های اختلاط شن و ماسه و سیمان باید دقیقا كنترل شود.
مسئله شكل و اندازه
شكل ذرات و بافت سطح بر خصوصیات بتن تازه بیشتر تاثیر دارد تا خصوصیات بتن سفت شد. بافت غیرهموار، زاویه دارد ذرات دراز و بلند نیازمند آب بیشتر است تا بتن كارآیی بیشتری پیدا كند ولی در شن و ماسه هموار و گرد و فشرده اینگونه نیست. در نتیجه مقدار سیمان نیز باید اضافه شود تا نسبت آب – سیمان ثابت بماند . عموما از ذرات بلند وپهن استفاده نمی شود یا به 15 درصد وزن مجموع شنو ماسه درجه بندی شده است كه با بتن اشغال می شوند .مقدارفضای خالی بین ذرات بر میزان خمیر سیمان جهت مخلوط تاثیر دارد .مواد شن و ماسه درشت دانه از انواع از نوع كاملا درجه بندی شده و اصلاح شده باعث كاهش فضای خالی می شود .رطوبت سطحی و میزان جذب اب در شن و ماسه موقع انتخاب آن ، اندازه گیری میشود چون ساختار داخلی شن و ماسه از مواد جامد و تخاخل در بر گیرنده آب یا فاقد آب تشكیل می شود ، مقدار آب لازم در مخلوط سیمان در بتن باید مناسب با شرایط رطوبت شن و ماسه تعیین گردد . در شرایطی كه بتن برای مصارف تردد سنگین یا جاده بكار برود كه ساییدگی زیاد است ،تغیین مقدار ساییدگی و مقاومت شن و ماسه در برابر آن و در برابر لغزندگی ضرویست. مواد مختلف در داخل شن وماسه به نسبت های مختلف ساییده و ساییده و صیقلی می شوند ، برای كاهش فرسایش ،در شرایط بسیار سایش می توان از شن و ماسه ای كه سنتی بیشتر دارند استفاده كرد.
